Adam Wharton (sinh năm 2004) là cầu thủ trẻ thứ nhì trong danh sách tuyển Anh dự Euro 2024, chỉ sau Kobbie Mainoo (sinh năm 2005). Đội bóng chủ quản của Wharton là Crystal Palace – CLB xếp thứ 10 trên BXH mùa vừa qua.

Một cầu thủ trẻ, khoác áo một đội bóng tầm trung. Nghe qua, có vẻ như đây là một cầu thủ không có gì đáng chú ý. Tuy nhiên, Wharton lại là trường hợp đặc biệt. Bởi dù chưa có bất kỳ mùa giải trọn vẹn nào tại top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu, chưa từng thi đấu tại Conference League, Europa League hay Champions League; gương mặt này vẫn lọt vào mắt xanh của HLV Gareth Southgate.

Thậm chí, chỉ 4 tháng trước khi có lần đầu tiên lên tập trung ở ĐTQG Anh, Wharton vẫn đang bận thi đấu tại… giải hạng nhất.

Xuất phát điểm khiêm tốn

Wharton trưởng thành từ lò đào tạo của Blackburn Rovers – đội bóng vắng mặt ở Ngoại hạng Anh từ mùa 2012/13 đến nay – và đầu quân cho CLB này từ tháng 2/2022 tới tháng 1/2024. Trong suốt hơn 10 năm qua, Blackburn chỉ là đội bóng tầm trung bình yếu của hạng nhất Anh. Họ chỉ quanh quẩn ở khu vực giữa và cuối BXH, thậm chí còn xuống hạng ở mùa 2016/17 và phải đá hạng nhì mùa 2017/18. Trước khi Wharton rời Blackburn hồi đầu tháng 2/2024, đội chủ sân Ewood Park đang đứng ở vị trí thứ 17 trên BXH và hiện đã rơi xuống hạng 19 khi mùa bóng kết thúc.

Wharton cũng chẳng phải con cháu của siêu sao, huyền thoại bóng đá nào. Adam chỉ có người anh trai là Scott Wharton – một hậu vệ sinh năm 1997, đang thuộc biên chế Blackburn, chỉ thi đấu ở các giải hạng dưới của Anh và chưa từng góp mặt tại các cấp độ ĐTQG kể từ khi bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp năm 2015.

Tính tới trước khi có lần đầu tiên lên tuyển ngày 21/5/2024, cột mốc đáng tự hào nhất sự nghiệp của tiền vệ sinh năm 2004 có lẽ chỉ là… 1 lần vào sân từ băng ghế dự bị trong màu áo… U21 Anh hồi tháng 3/2024, tại vòng loại U21 Euro 2025.

Wharton (số 8) trong trận U21 Anh 7-0 U21 Luxembourg ngày 27/3

Wharton có xuất phát điểm khiêm tốn, gia thế bình thường và quá trình phát triển không có gì đáng chú ý. Tới cuối tháng 1, tiền vệ 20 tuổi vẫn là một cầu thủ ít tên tuổi của bóng đá Anh. Ở thời điểm đó, có lẽ không có bất kỳ CĐV tuyển Anh nào thực sự quan tâm tới cái tên Adam Wharton. Bắt đầu từ tháng 2/2024, Wharton mới bắt đầu có những bước thăng tiến thần tốc.

Chỉ cần 4 tháng để lọt vào mắt xanh của Gareth Southgate

Ngày 1/2, Crystal Palace công bố tân binh Adam Wharton. Mức giá của thương vụ này là 21.1 triệu euro. Tiền vệ sinh năm 2004 trở thành tân binh đắt giá thứ 5 trong lịch sử CLB. Đây cũng là lần đầu tiên Crystal Palace chi ra hơn 20 triệu euro để mua một cầu thủ chưa tròn 20 tuổi.

2 ngày sau khi ký hợp đồng với đội chủ sân Selhurst Park, Wharton có lần đầu tiên trong sự nghiệp được hít thở bầu không khí Ngoại hạng Anh khi vào sân thay Marc Guehi ở phút 28 trong trận thua Brighton 1-4 tại vòng 23. Đây là lần duy nhất Wharton phải ngồi dự bị tại Ngoại hạng Anh 2023/24. Sau trận đấu này, tân binh mang áo số 20 đá chính trọn vẹn 15 trận còn lại của Crystal Palace với số phút thi đấu đạt mức 1.305.

Kể từ ngày 21/12/2023 tới ngày 27/5/2024, giá trị chuyển nhượng của Wharton trên Transfermarkt tăng gấp 3, từ 10 triệu euro lên thành 30 triệu euro. Chỉ cần 4 tháng đầu tiên đầu tiên ở Ngoại hạng Anh, Wharton đã lọt vào tầm chú ý của Gareth Southgate. Ngày 7/6, nhà cầm quân điền tên cậu học trò mang áo số 25 khi chốt danh sách cuối cùng (gồm 26 cầu thủ) cho tuyển Anh dự Euro 2024.

Wharton có màn ra mắt ĐTQG khi vào sân thay Kieran Trippier ở phút 62 trận giao hữu thắng Bosnia & Herzegovina 3-0 ngày 4/6. Số 23 gây chú ý khi thực hiện thành công 37/37 đường chuyền, trong đó có 2 đường chuyền quyết định. Theo hãng thống kê Opta, đây là lần đầu tiên một cầu thủ tung ra trên 30 đường chuyền trong trận đấu đầu tiên ở tuyển Anh với tỷ lệ thành công tuyệt đối 100%.

Jon Dahl Tomasson – người từng huấn luyện Wharton ở Blackburn – từng khen ngợi những pha xử lý của cậu học trò cũ “ở đẳng cấp Champions League”. Declan Rice – người đàn anh của Wharton ở tuyển Anh – ca ngợi người đàn em “luôn điềm tĩnh khi cầm bóng”, “gây ấn tượng với rất nhiều cầu thủ khác trong các buổi tập”, “sở hữu cái chân trái khéo léo” và là “một cậu bé ham học hỏi”. “Wharton và Mainoo là tương lai tươi sáng của hàng tiền vệ tuyển Anh”, Rice cho biết.

Trong khi đó, Gareth Southgate thì khẳng định “trong 7, 8 năm qua, tuyển Anh thiếu một tiền vệ như Wharton”. “Cậu ấy xử lý bóng rất tự tin. Tôi rất thích việc Adam luôn cố gắng tìm ra cách tấn công nhanh nhất có thể”.

5 tháng trước, Wharton vẫn là một cầu thủ hạng nhất ít tên tuổi. 5 tháng sau, chàng trai 20 tuổi đã trở thành mẫu tiền vệ mà “Tam sư” tìm kiếm suốt 7, 8 năm qua.

Wharton là giải pháp tình thế của Gareth Southgate?

Tuy nhiên, chuyên môn không phải lý do duy nhất giúp Wharton được Gareth Southgate trao cơ hội. Ở vị trí của Wharton (tiền vệ trung tâm và tiền vệ phòng ngự), vị chiến lược gia 53 tuổi hầu như không còn bất kỳ sự lựa chọn nào.

Chấn thương và gánh nặng tuổi tác (sắp bước sang tuổi 34) khiến đội phó Jordan Henderson đánh mất chính mình sau khi rời Liverpool hè 2023. Trong năm qua, tiền vệ sinh năm 1990 không thi đấu ở top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu (chơi cho Al Ettifaq ở Ả Rập Saudi và Ajax Amsterdam ở Hà Lan).

Kalvin Phillips cũng thất sủng ở Manchester City từ năm 2022. Tháng 1/2024, sau quãng thời gian làm bạn với băng ghế dự bị tại Etihad, cầu thủ sinh năm 1995 phải tìm đường “thoát thân” sang West Ham United để có thêm cơ hội thi đấu. Nhưng thay vì cải thiện phong độ, Phillips liên tục khiến khán giả phải thất vọng vì những sai lầm cá nhân.

Gareth Southgate đã triệu tập mọi tiền vệ trung tâm tốt nhất mà mình đang có trong tay: Rice, Mainoo, Conor Gallagher, Jude Bellingham và đưa Trent Alexander-Arnold từ vị trí hậu vệ cánh phải lên chơi ở tuyến giữa.

Cơ hội nào cho Wharton ở Euro 2024?

Với kinh nghiệm ít ỏi, gần như chắc chắn Wharton sẽ phải dự bị cho những Rice, Gallagher, Bellingham, Alexander-Arnold và cả Mainoo ở Euro 2024. Giải đấu diễn ra trên đất Đức là dịp để tiền vệ sinh năm 2004 học hỏi từ những người đàn anh, tích lũy kinh nghiệm và cọ xát thay vì nghĩ tới việc cạnh tranh suất đá chính.

Tuy nhiên, Gareth Southgate hoàn toàn có thể tung Wharton vào sân từ băng ghế dự bị ở hiệp 2. Nếu nắm bắt cơ hội và thể hiện tốt trong những lần vào sân thay người, không ngoại trừ khả năng, chàng trai mang áo số 25 sẽ lọt vào tầm ngắm của một đại gia nào đó tại top 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu, dù Wharton vừa ký với Crystal Palace bản hợp đồng có thời hạn tới năm 2029 hồi tháng 2. Nếu kịch bản này diễn ra, Euro 2024 sẽ trở thành giải đấu đổi đời, là bước nhảy vọt về quá trình phát triển sự nghiệp của cầu thủ 20 tuổi.

Có thể, Adam Wharton – chàng trai chỉ cần 5 tháng để “nhảy” từ giải hạng nhất Anh lên Euro 2024 – sẽ là ẩn số của “Tam sư” tại giải đấu sắp khởi tranh trên đất Đức hè này.